Wednesday, July 31, 2013

Mỹ tửu của người Dao đỏ

Mỹ tửu của người Dao đỏ
Người Dao đỏ Nậm Cần có cách làm men nấu rượu khá công phu. Một năm chỉ có hai ngày là có thể vào rừng hái lá về làm men được là vào tiết Thanh Minh và Cốc Vũ. Người Dao quan niệm chỉ có hai ngày đó làm men mới tốt, mới được rượu và có rượu ngon.Nếu rượu ngô của người Mông ở Bản Phố (huyện Bắc Hà) độc đáo bởi men lá được chiết xuất từ cây hồng mi, rượu thóc Shan Lùng của người Dao đỏ ở Bản Xèo (Bát Xát) bởi cách thức ngâm ủ thóc và chế biến men theo cách riêng... thì người Dao đỏ ở Nậm Cần (huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai) cũng có những bí quyết độc đáo trong cách làm men rồi ngâm ủ và nấu rượu nếp đặc sản.
Bí quyết nấu rượu của người Dao đỏ
Từ thị trấn Khánh Yên ngược dốc men theo con đường đất rải cấp phối uốn lượn ngang lưng núi, chúng tôi đã đặt chân đến Nậm Cần, bản người Dao đỏ. Tại đây, chúng tôi ghé vào nhà chị Đặng Thị Mùi, một hộ người Dao nấu rượu có tiếng ở đây. Và thật trùng hợp là hôm nay gia đình chị đang nấu rượu. 
Chị Đinh Thị Mùi đang chưng cất rượu. Ảnh: Kiều Lê.
Mùi hương nồng của rượu quyện lẫn với khói bếp, tạo nên một hương vị thật đặc trưng. Đưa chúng tôi xuống bếp, nơi chõ rượu vẫn đang ùng ục sôi trên bếp lửa đỏ, từ ống nứa gắn vào chõ nấu rượu chảy ra chum một thứ nước trong vắt, nóng hổi, bốc khói với hương thơm ngào ngạt. Nhấp thử một ngụm rượu, không cay xộc, có vị ngọt và mùi thơm rất lạ mà có lẽ người không sành rượu như chúng tôi cũng có thể phân biệt được nếu đã nếm rượu nếp Nậm Cần.

Trò chuyện với chúng tôi, chị Mùi không giấu diếm bí quyết nấu rượu của gia đình, chị cho biết: "Từ nhỏ ở nhà với bố mẹ đã biết nấu rượu rồi. Lớn lên, lấy chồng và vẫn nấu rượu cho gia đình như vậy. Cách làm không khó đâu. Gạo nếp đem xôi lên, sau đó rửa bằng nước lã cho nguội, cho khỏi dính rồi ủ men. 3 ngày sau cho vào chum, rồi đổ nước lã vào ngâm tiếp, chừng 11 ngày trở đi thì đem ra chưng cất rượu...".

Nhưng chúng tôi hiểu một điều rằng, tuy cách ngâm ủ và chưng cất cũng khá đơn giản, song để có được thứ men lá dùng để ngâm ủ kia là cả một kho tàng tri thức bản địa chứa ở trong đó.

Men lá bí truyền của người Dao đỏ

Theo chị Mùi, người Dao đỏ Nậm Cần có cách làm men nấu rượu khá công phu. Một năm chỉ có hai ngày là có thể vào rừng hái lá về làm men được là vào tiết Thanh Minh và Cốc Vũ. Người Dao quan niệm chỉ có hai ngày đó làm men mới tốt, mới được rượu và có rượu ngon. Lá làm men được hái từ trên rừng, có rất nhiều loại.

Do người già truyền lại từ đời ông bà, đến bố mẹ, cũng chả biết tên gọi là gì, nhưng vào rừng lấy thì sẽ biết. Vì là phụ nữ Dao ai cũng biết hái lá về làm men nấu rượu như vậy. Tùy theo từng gia đình mà chế biến ra loại men lá khác nhau với vị đặc trưng riêng. Thế nên, uống rượu ở Nậm Cần thấy mỗi nhà có một mùi thơm khác nhau cũng là điều dễ hiểu.

Chị Mùi cho biết thêm: "Có tới 30 loại lá có thể dùng để làm men. Phụ nữ vào rừng hái mỗi cây chỉ vài lá. Công đoạn làm men khá cầu kỳ. Sau khi hái lá cây trên rừng về, đem đun lấy nước trộn với cám gạo, cho men cái vào, nắm thành quả to tròn bằng hai bàn tay nắm lại. Tiếp đến là ủ mốc men rồi đem hong lên gác bếp. Từ lúc làm men đến ngày có thể dùng ngâm ủ rượu được phải mất 3 tháng".

Trèo thang leo lên sàn gác bếp, chị Mùi lấy ra những quả men lá được chế biến theo bí truyền riêng của người Dao đỏ từ trong một chiếc bao tải hong trên đó và đưa cho chúng tôi xem. Quả thật, lần đầu tiên chúng tôi nhìn thấy một loại men dùng nấu rượu nhìn lạ mắt như vậy. Ban đầu, nói là dùng men lá nấu rượu, chúng tôi cũng cứ ngỡ rằng dùng một loại lá tươi nào đó chứ không hề nghĩ, men lá lại phải qua công đoạn chế biết độc đáo và cầu kỳ đến thế.
Rượu trong đám cưới của người Dao đỏ. Ảnh: Hà Tuấn.

Những trăn trở với nghề


Chia tay chị Mùi, tiếp tục ngược con dốc trong sương mù, chúng tôi đến nhà trưởng bản Triệu Xuân Quý và được ông cho biết: "Cả bản hiện có 65 hộ người Dao, nhà nào cũng nấu rượu. Từ năm ngoái, được Chi cục Hợp tác xã tỉnh Lào Cai hỗ trợ dụng cụ nấu rượu, rồi tập huấn xây dựng để phát triển thành làng nghề, thì rượu nếp Nậm Cần đã được thị trường biết đến. Hiện tại, bản Nậm Cần có 17 hộ tham gia nấu rượu để bán ra thị trường. Trung bình 1 hộ mỗi tháng nấu khoảng 2 - 3 mẻ rượu, mỗi lần nấu được chừng 50 lít, với giá bán như hiện tại 50.000 đồng/lít thì cũng cho một khoản thu nhập khá".

Tương lai nghề nấu rượu của người Dao đỏ ở Nậm Cần đang hé mở về một làng nghề truyền thống, mang bản sắc độc đáo. Tuy nhiên trưởng bản Quý cũng khá trăn trở, khi rượu Nậm Cần đã được thị trường biết đến, nhưng giữ được chất lượng với những giá trị nguyên bản về một sản phẩm của người Dao đỏ Nậm Cần không hề đơn giản. Vì khi đã thành hàng hoá, thì việc lợi dụng uy tín để làm giả hoặc làm sai lệch về rượu Nậm Cần thì không phải không thể xảy ra.

Do vậy, trong tâm thức của người Dao đỏ Nậm Cần vẫn luôn muốn gìn giữ bản sắc văn hoá dân tộc mình, trong đó có đặc sản rượu chưng cất từ gạo nếp nương và men lá bí truyền. Và là một khát vọng làm giàu chính đáng từ nghề truyền thống của mình.

Bản Nậm Cần vẫn ẩn hiện trong sương mù, những nếp nhà gỗ nằm san sát bên sườn núi. Và nơi đây, ngày ngày, đồng bào Dao đỏ vẫn cần mẫn chưng cất một thức uống mà trong đó chứa đựng cả một tri thức, vốn sống và những tinh tuý chắt lọc qua thời gian.

Theo Làng Việt

Các trang cá nhân không được tổng hợp thông tin

Xem quan chức VN ta hội nhập quốc tế khôi hài như thế nào. Trang cá nhân được lập ra trên "mạng xã hội" để mọi người trao đổi, bình luận những chuyện thật như hề trong xã hội, như quy định tặng thêm 2 điểm cho bà mẹ Việt Nam anh hùng để mong bà cạnh tranh được 1 suất với mấy thiếu nữ trẻ khi thi đại học, mà Nghị định 72 lại quy định không được trích dẫn nguồn gốc câu chuyện từ báo chí thì quả thực cũng là quy định thật như hề. Theo Nghị định này thì cũng không được trích dẫn các quy định pháp luật lấy từ các trang web của Chính phủ và mọi cơ quan Nhà nước; do đó chắc từ nay cũng chẳng ai có nhu cầu vào tìm hiểu thông tin pháp luật để chia sẻ nữa. Có lẽ rồi đến lúc tôi cũng phải đóng Blog - Thư viện lưu động này.
Cười lên một tiếng để thư thái lại trước khi chuyển sang đọc bình luận của bạn đọc trên trang vnexprss.net. Càng đọc càng thấy khoảng cách văn hóa, nhân sinh quan, thế giới quan giữa quan chức và dân thường xa nhau quá. Hay là mình sắp trở thành dân thường nên mới có cảm giác vậy ?
Các trang cá nhân trên Facebook không được tổng hợp thông tin
Nghị định số 72/2013/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng đã chính thức được công bố chiều 31/7 tại Hà Nội với nhiều thay đổi so với Nghị định số 97 ban hành năm 2008.
Nghị định 72, được Thủ tướng Chính phủ ký ngày 15/7 và sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/9, định nghĩa: "Trang thông tin điện tử cá nhân là trang thông tin điện tử do cá nhân thiết lập hoặc thiết lập thông qua việc sử dụng dịch vụ mạng xã hội để cung cấp, trao đổi thông tin của chính cá nhân đó, không đại diện cho tổ chức hoặc cá nhân khác và không cung cấp thông tin tổng hợp".
Như vậy, những tài khoản được lập thông qua các mạng xã hội như Facebook sẽ được đăng thông tin của riêng cá nhân đó. Ông Hoàng Vĩnh Bảo, Cục trưởng Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử, giải thích với VnExpress.net: "Trước hết chúng ta phải nói rõ đây là trang thông tin của cá nhân, mà các trang cá nhân thì được phép đưa thông tin về những thứ của chính mình, không được dẫn thông tin tổng hợp, tức là không được trích dẫn thông tin từ các cơ quan báo chí hay các trang web của cơ quan nhà nước".

Rất nhiều trang tổng hợp tin từ báo chí và các nguồn khác nhau trên Facebook.

Hiện nay, có rất nhiều blog hoặc tài khoản Facebook do cá nhân lập ra để chia sẻ tin tức thời sự, hay các bài viết về sức khoẻ, công nghệ, thời trang... mà chủ nhân của những trang đó thu thập từ báo chí để thu hút cộng đồng. "Trong thực tế có thể vẫn còn nhiều trang Facebook đang tổng hợp thông tin, các cơ quan quản lý sẽ tăng cường thanh tra xử lý. Tổng hợp còn liên quan đến vấn đề bản quyền, sở hữu trí tuệ, không phải lấy chỗ nọ sang chỗ kia, đưa lên thành của mình được. Trích dẫn phải xin phép và được đồng ý. Ngay cả việc đưa thông tin cá nhân cũng phải tuân thủ quy định pháp luật", Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Lê Nam Thắng bổ sung.

Một nội dung khác cũng đặc biệt được quan tâm là quản lý thông tin xuyên biên giới. "Các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân nước ngoài khi cung cấp thông tin công cộng qua biên giới có người sử dụng tại Việt Nam hoặc có truy cập từ Việt Nam cần tuân thủ các quy định của pháp luật liên quan của Việt Nam", Nghị định nêu rõ.

Tuy nhiên, khi được hỏi về những hình thức xử phạt cụ thể với các trường hợp vi phạm, Thứ trưởng Lê Nam Thắng cho hay hiện Ban soạn thảo của Bộ Thông tin và Truyền thông vẫn đang trong quá trình xây dựng Nghị định về xử phạt các vi phạm hành chính trong cả hai lĩnh vực Bưu chính - Viễn thông - CNTT và lĩnh vực Báo chí - Xuất bản và dự kiến sẽ trình Chính phủ trong thời gian gần đây.
Thứ trưởng Lê Nam Thắng: "Nghị định về xử lý vi phạm trên 
Internet đang được soạn thảo và sẽ trình Chính phủ thời gian tới".
"Internet là phát minh lớn của loài người, nhưng thách thức là những kẻ xấu lợi dụng thành tựu công nghệ để vi phạm pháp luật. Trong điều kiện trên lãnh thổ từng nước thì dễ quản lý, nhưng xuyên biên giới lại là thách thức lớn. Chúng tôi sẽ lấy ý kiến của các tổ chức, doanh nghiệp liên quan, đăng trên cổng thông tin để công khai minh bạch, cũng như tham chiếu các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia và tham khảo quy định của các quốc gia khác trong vấn đề quản lý dịch vụ xuyên biên giới", Thứ trưởng Lê Nam Thắng nhấn mạnh.

Nhận định về những trang web mạo danh các lãnh đạo Đảng, nhà nước, những người nổi tiếng, Thứ trưởng cho hay Internet là một xã hội thu nhỏ, có người tốt, người xấu, có thông tin tốt, có thông tin không chính xác, lừa đảo. Việc xử lý nội dung thông tin độc hại cũng sẽ được áp dụng như trong cuộc đời thực. Bộ Thông tin và Truyền thông cùng các bộ ngành, cơ quan báo chí cũng phải vào cuộc, đấu tranh chống lại luận điệu sai trái chứ chỉ dùng biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn.

Châu An

Đáng ra phải ngược lại thì đúng hơn, các trang báo mạng không được tổng hợp thông tin từ facebook, cái đấy nghe có lý và hợp quyền con người hơn đó
Ly Ly - 3 giờ trước
 
Vậy có nghĩa là đọc bài báo thấy hay share bằng facebook cho bạn bè xem và bình luận là phạm pháp sao????
Hùng - 3 giờ trước
 
Vậy sử dụng tính năng chia sẻ bài báo qua FB thì sao? Điển hình như chính bài báo này cũng có nút share qua FB đấy thôi. Nếu share như vậy thì có bị kêu là phạm luật không?
hoang - 3 giờ trước
 
Các Bác để cho giới trẻ mở mang trí thức cũng như tầm nhìn với chứ! Vào facebook không chỉ để xem thông tin bạn bè, tán gẫu mà các trang thông tin xã hội cung cấp nhiều thong tin cac mặt nhiều lĩnh vực khác nhau! Đây cũng là cách giúp mọi người không những dc chơi mà còn dc tiếp thu thông tin nữa  
 
Nếu không có nút share thì bao nhiêu người sẽ biết tới nghị định này???
Hoa - 2 giờ trước
 
Ôi, vui quá! Thế này thì từ nay đừng hòng chia sẻ tin quan trọng với bạn bè, những quy định mới về pháp luật (ví dụ như luật giao thông chẳng hạn) mà không phải ai cũng nắm hết được cũng đừng mơ được chia sẻ. Muốn biết thì tự tìm hiểu đi vậy!
 
Tại sao những trang báo hiện hành đều có trên facebook, trong khi facebook có "nút chia sẻ", một người bình thường khi họ nhấn sẽ liên kết bài viết ngay qua facebook Vậy "Tổng hợp còn liên quan đến vấn đề bản quyền, sở hữu trí tuệ, không phải lấy chỗ nọ sang chỗ kia, đưa lên thành của mình được. Trích dẫn phải xin phép và được đồng ý. Ngay cả việc đưa thông tin cá nhân cũng phải tuân thủ quy định pháp luật". xin hỏi xin ai và khi nào mới được sự đồng ý.  
LM - 10 giờ trước
 
Cấm vậy thì chính những trang báo và thông tin điện tử sẽ bị ảnh hưởng vì mất một lượng truy cập lớn được chia sẻ từ mạng xã hội.
 
Người dùng đủ thông minh để chọn lọc thông tin, cần có sự tự do để phát triển!
 
Dẫn link bài báo lên fb cá nhân để chia sẻ cho mọi người cùng biết mà cũng bị xử phạt ý hả? O_o
 
Thế thì trước tiên Bộ TTTT phải có quy định tất cả các trang web, báo điện tử bỏ tất cả các dịch vụ tương tác chia sẻ thông tin trên internet như facebook, twitter v.v trước cái đã rồi hãy nói đến xử lý
 
việc chia se đó chỉ là giới thiệu về tin tức và dẫn cả nguồn mà
hanhphuc - 3 giờ trước
 
Thật là khó để đồng ý việc không cho phép trích dẫn thông tin từ báo chí hay 1 trang thông tin nào đó, liệu điều này có vi phạm luật gì khác không??! Nếu anh đưa những thông tin từ 1 trang điện tử nào đó và nhận "vơ" là thông tin gốc của mình đồng thời không kèm đường dẫn cụ thể thì cấm là đúng, nhưng ở đây có sự trích dẫn và đường dẫn đưa người đọc đến chính trang báo cần đọc thì tại sao lại cấm???   
MinhDinh - 4 giờ trước
 
Tức là cấm bàn luận với nhau về thời sự trên facebook a? Trang cá nhân nên phải tự kỷ nói về cá nhân mình thôi à?
 
Tôi hơi ngạc nhiên về thông tư này. Luật chung của thế giới là khi trích dẫn nguồn tin nào thì phải là nguồn tin công khai, và người chích dẫn phải có trách nhiệm đưa chính xác địa chỉ trích dẫn một cách chung thực. Không hiểu luật đang soạn thảo trên dựa trên cơ sở nào vậy?
 
Nên cân nhắc kỹ và tham khảo ý kiến của nhiều thành phần trong xã hội trước khi ban hành.
Don Tran - 3 giờ trước
 
ủa như vậy là nếu mình share link của bài báo này cho những người bạn mình chưa biết đến nghị định này thì cũng vi phạm pháp luật à? 
du chien - 8 giờ trước
 
Chỉ được chia sẻ thông tin cá nhân, ko được dẫn nguồn báo chí? Thật không đấy hả mấy bác? Vấn đề bản quyền ah, dẫn nguồn link cũng là vi phạm? Thật không tin được. 
Bao cat - 2 giờ trước
 
Trích dẫn phải xin phép và được sự đồng ý, được chấp nhận, vậy những trang báo điện tử khi lấy tin ở 1 trang cá nhân, ví dụ như lấy ảnh hay 1 đoạn hội thoại của 1 cá nhân nào đó thì đã xin phép và được sự đồng ý của cá nhân đó chưa???
 
Thế này nếu mình đọc bài viết, xem video, nghe bài hát mà thấy hay là ko đc chia sẻ nữa à?
Văn Tấn - 12 giờ trước
 
 đã gọi là trang cá nhân rồi thì tôi có quyền đăng những gì tôi thích, ai coi thì cứ coi. 
 
phát biểu rất chung chung. nhưng các cơ quan báo chí hiện nay cũng trích dẫn từ các nguồn khác thì có xử phạt không
 
đưa luật ra, nhưng liệu có đủ nhân lực để thực hiện luật hay không?
Huy - 12 giờ trước
 
thế thì công cụ share and link của mấy anh FB, Youtube .... cứ gọi là toi.

Ko chia sẻ, tức là ko phải mạng xã hội. Theo tôi có càng nhiều thông tin, quan điểm được chia sẻ, người ta có cái nhìn toàn diện tích cưc hơn. Tôi thường dùng facebook ngoài để update thông tin cá nhân, cũng một phần để thu thập cập nhật thật nhiều thông tin hữu ích do bạn bè chia sẻ.. Nhiều lúc cảm thấy rất happy vì mình đã được kết nối với một mạng xã hội năng động đa dạng kết nối tới 1.15 tỷ người, đó là facebook ;)  
 
Trên trang cá nhân facebook tôi thấy có người chia sẻ thông tin từ báo chí nhưng ít khi để nguồn, tuy nhiên theo tôi thấy đó là điều tốt vì có sức loan tỏa thông tin đến nhiều người, chỉ cần chấn chỉnh lại việc trích dẫn nguồn ở ...  
 
Như vậy là mình không thể chia sẻ thông tin được nữa à ?
cu - 3 giờ trước
 
Ô thế thì Báo điện tử sẽ ra sao?
dttung80 - 3 giờ trước
 
xin thưa quản lí ntn đây?
phan linh - 4 giờ trước
 
Tôi thấy như thế là vô lý quá. Facebook chỉ là 1 trang cá nhân dựa trên mạng xã hội. Chủ trang có thể đưa lên những thông tin của mình hoặc những gì mình biết chỉ để chia sẻ với mọi người, không có mục đích gì khác. Về ...  
 
Người ta tổng hợp mà ko vi phạm luật về thông tin thì vẫn dc chứ nhỉ? 
Triết - 3 giờ trước
 
Không lẽ mình đọc được một bài báo hay mà không thể share với bạn bè được sao? Trong khi trang chủ của bài báo đó cho phép share thoải mái. Nghị định này cần phải được xem xét lại vì nó hạn chế quyền được chia sẻ thông tin của công dân. Còn ai tổng hợp thông tin mà vi phạm bản quyền, vi phạm sở hữu trí tuệ, v.v..... thì cứ phạt người đó   
 
Đưa thông tin hay lên tường của mình,có trích NGUỒN thông tin và thông qua nguồn đó người xem có thể đọc được từ các địa chỉ trang mạng cũng vi phạm bản quyền, sở hữu trí tuệ nữa hay sao?Tôi nghĩ thông qua việc trích nguồn như thế cũng góp phần tăng lượt truy cập và xem thông tin cho các trang báo,trang thông tin nữa ý chứ.Đồng ý là sẽ có nhiều kẻ xấu lợi dụng Facebook để vi phạm pháp luật,tuyên truyền chống nhà nước,thông tin "độc hại",nhưng thiết nghĩ Facebook cũng giống như Internet-cũng có 2 mặt tốt và xấu.Tốt xấu thế nào quý vị đã rõ,và cái tốt luôn nhiều hơn cái xấu.Tôi đam mê kinh doanh,và khi đọc được những thông tin gì hay về kinh doanh hay bất cứ thông tin gì hay,tôi đều share cho bạn bè tôi trên Facebook cùng xem(tất nhiên là có trích dẫn nguồn).Nhiều người biết được nhiều điều hay và tôi cũng học đươc nhiều điều từ người khác thông qua cách làm giống như tôi.Thiết nghĩ nghị định này còn nhiều điều cần suy nghĩ kĩ trước khi ban hành.Thân!  
 
Thế sao ở trên mỗi trang thông tin còn có nút cho người đọc chia sẻ thông tin qua các mạng xã hội này!
phan anh - 4 giờ trước
 
Chúng tôi tạo trang trên facebook để đưa thông tin của đơn vị mình như: thông báo chẳng hạn, nhằm mục đích giúp các cá nhân có sử dụng các dịch vụ của đơn vị nắm bắt thông tin kịp thời, nhanh chóng như vậy có được không?
tttt - 4 giờ trước
 
vậy thì các báo mạng phải gỡ bỏ những buton Like và share của các trang mạng xã hội ...vô hiệu hoá kích chuột phải để chống copy...haizzz
 
facebook là chỗ chia sẻ thông tin. thấy thông tin nào hay thì chia sẻ cho bạn bè xem mà. 
nguyenhai - 10 giờ trước
 
Và Se Khong Ai Quan Tam Den Web lam chi nua.  
 
Đã là cá nhân thì ai thích tin gì thì chia sẻ hoặc cho vào dòng thời gian... sao lại cấm?
Nam - 13 giờ trước
 
Thế trên các bài báo điện tử vẫn có nút share lên FB của bạn thì sao?
 
vậy các web điện tử còn được để các nút like, share lên fb nữa ko??
 
Trên trang cá nhân chia sẻ các thông tin thời sự từ các báo mạng, chứ có ăn cắp thông tin đâu. Phía dưới các bài viết ở mọi website đều có nút share.
 
vậy thì ko được chia sẻ link luôn sao?
 
Như vậy là báo điện tử sẽ ko dc để nút chia sẻ trang mạng xã hội nữa?
HongPhong - 12 giờ trước
 
Khi tôi quan tâm đến các thông tin, để đọc những tin nóng hổi đều coi trên fb